รศ. ดร.อมร พิมานมาศรองเลขาธิการสภาวิศวกร และอาจารย์ประจำสถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธรมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในฐานะนักวิจัยโครงการ “ศึกษาวิธีการออกแบบและเสริมกำลังอาคารในประเทศเพื่อต้านทานแผ่นดินไหว”โดยการสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) เปิดเผยว่าจากการลงพื้นที่สำรวจบ้านเรือนอาคารที่ได้รับความเสียหายจากเหตุแผ่นดินไหวที่จังหวัดเชียงรายทำให้ได้พบข้อมูลที่สำคัญประการหนึ่งของโครงสร้างอาคารนั่นคือขนาดของเสาและการเสริมเหล็กในเสา มีส่วนอย่างมากต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นโดยสามารถสรุปได้ 4 ระดับดังนี้ 1.             ความเสียหายระดับ4 หรือรุนแรงมากที่สุด: บ้านที่ใช้เสาปูนไม่ได้มาตรฐาน เช่น เสาขนาดเล็กกว่า 20ซม. หรือเสริมเหล็กแกนไม่ครบ 4 เส้นตามมาตรฐาน จะพังถล่มโดยสิ้นเชิง เช่น เสาหักหรือขาดจากกัน ทำให้บ้านทรุดและพังถล่มลงมา 2.             ความเสียหายระดับ3 หรือรุนแรงมาก: บ้านที่ใช้เสาปูนขนาด 20 ซม. เสริมเหล็กแกน 4 เส้นขึ้นไปแต่เสริมเหล็กปลอกขนาด 4 มม. มีระยะเรียงระหว่างเหล็กเท่ากับ 20 ซม.จะเกิดความเสียหายที่ปลายบนและปลายล่างของเสาอย่างรุนแรง คอนกรีตแตกระเบิดออกเหล็กปลอกง้างหลุด เหล็กแกนโก่งงอ บิดเบี้ยว แม้ว่าอาคารจะยังไม่พังถล่มแต่พื้นชั้นสองอาจทรุดตัวแล้วดังนั้นต้องรีบซ่อมแซมและเสริมเหล็กใหม่แทนที่เหล็กเดิมที่คดงอโดยเร็ว 3.             ความเสียหายระดับ2 หรือปานกลาง: บ้านที่ใช้เสาปูนขนาด 25 ซม. เสริมเหล็กแกน 4 เส้นขึ้นไปแต่เสริมเหล็กปลอกไม่พอ คือ ใช้เหล็กปลอกขนาด 4 มม. มีระยะเรียงระหว่างเหล็กปลอกเท่ากับ25 ซม. เกิดความเสียหายที่ปลายบนและปลายล่างของเสาปานกลางคอนกรีตไม่ถึงขั้นแตกระเบิด มีเฉพาะคอนกรีตส่วนเปลือกที่หลุดออกมาบ้างอาจสังเกตเห็นเหล็กเสริมได้แต่เหล็กเสริมยังไม่คดจัดเป็นความเสียหายที่เปลือกคอนกรีตเท่านั้น สามารถซ่อมแซมได้โดยฉาบปูนเกร๊าทเข้าไปในบริเวณที่เสียหาย 4.             ความเสียหายระดับ1 หรือเล็กน้อย: บ้านที่ใช้เสาปูนขนาด 30 ซม. เสริมเหล็กแกน 4 เส้นขึ้นไปแต่เสริมเหล็กปลอกขนาด 6 มม. มีระยะเรียงเหล็กปลอก 30 ซม.ได้รับความเสียหายที่ปลายบนและล่างเพียงเล็กน้อย แค่ผิวคอนกรีตหลุดถลอกออกมาไม่กระทบต่อโครงสร้าง สามารถซ่อมแซมได้โดยฉาบปูนเกร๊าท์เข้าไปในบริเวณที่เสียหายสามารถใช้งานโครงสร้างได้ดังเดิม     จากการวิเคราะห์โครงสร้างที่ได้รับความเสียหายพบว่าปัจจัยที่สำคัญต่อความแข็งแรงของโครงสร้างบ้านปูน คือเสาอาคารดังนั้นจึงขอแนะนำกฎ 4 ข้อ สำหรับการก่อสร้างเสาบ้านปูนในเขตเสี่ยงแผ่นดินไหวดังนี้ 1.             เสาของบ้านปูนที่มีความสูง2 ชั้นควรมีขนาดไม่น้อยกว่า 20-25 ซม. และขนาดไม่น้อยกว่า 30-35 ซม. สำหรับความสูง3 ชั้น 2.             เหล็กแกนในเสาต้องไม่น้อยกว่า4 เส้น หากใช้ 6 เส้นหรือ 8 เส้นจะดีมาก และขนาดของเหล็กแกนต้องไม่เล็กกว่า 12 มม.หากใช้เหล็ก 16 มม. ได้ยิ่งดีเพื่อให้เหล็กไม่คดงอได้ง่ายเมื่อคอนกรีตกะเทาะหลุดออก 3.             เหล็กปลอกสำหรับบ้าน 2 ชั้นควรใช้ไม่น้อยกว่า 6 มม. พันรอบเหล็กแกนเสาให้มีระยะเรียงไม่เกิน7.5 ซม. ส่วนบ้าน 3 ชั้นควรใช้เหล็กปลอกไม่น้อยกว่า 9 มม.พันรอบเหล็กแกนให้มีระยะเรียงไม่เกิน 7.5 ซม. ตำแหน่งที่พันเหล็กปลอกถี่นี้ให้วัด50 ซม. จากปลายบนและปลายล่างของเสาส่วนตรงกลางเสาให้ใช้ระยะเรียงเหล็กปลอกเป็นสองเท่าหรือ 15 ซม. ได้ 4.             เสาตอม่อหรือเสาใต้ถุนบ้าน ควรมีขนาดใหญ่กว่าเสาชั้นบนด้านละ 5 ซม.และควรเสริมเหล็กปลอกให้ถี่ตามข้อ 3 ตลอดความสูงเสา      

ขอขอบคุณแหล่งที่มา : ถอดบทเรียนความเสียหายแผ่นดินไหวเชียงราย ( 2)

Posts related